Α. Ακαδημαϊκή Εξέλιξη

Το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας ιδρύθηκε (μαζί με το Πανεπιστήμιο Αιγαίου και το Ιόνιο Πανεπιστήμιο) το 1984 με το Π.Δ. 83/1984, που τροποποιήθηκε το 1985 με το Π.Δ. 302/1985 και το Π.Δ. 107/86. Έδρα του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας ορίστηκε ο Βόλος. Σύμφωνα με το ιδρυτικό διάταγμα το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας περιελάμβανε τα ακόλουθα τμήματα:

• Τμήμα Γεωπονίας, Φυτικής, και Ζωικής Παραγωγής
• Τμήμα Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού
• Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης
• Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών
• Τμήμα Χωροταξίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης

Με την τροποποίηση του πρώτου διατάγματος (του 1985) ιδρύθηκαν: η Σχολή Ανθρωπιστικών Επιστημών (με τα δύο Παιδαγωγικά Τμήματα και το Γενικό Τμήμα), η Σχολή Επιστημών Παραγωγής (με το Τμήμα Γεωπονίας, Φυτικής, και Ζωικής Παραγωγής, το Τμήμα Χωροταξίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης, και το Τμήμα Μηχανολόγων Μηχανικών Βιομηχανίας). Επιπλέον, ιδρύθηκαν ως ανεξάρτητα τμήματα το Τμήμα Ιατρικής και το Τμήμα Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού. Η αρχική λοιπόν φάση της οργάνωσης και λειτουργίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας περιελάμβανε οκτώ συνολικά τμήματα, με έδρα το Βόλο, εκτός από το Τμήμα Ιατρικής, που είχε έδρα τη Λάρισα. Από τα τμήματα αυτά, τα δύο Παιδαγωγικά και το Τμήμα Γεωπονίας άρχισαν να δέχονται τους πρώτους φοιτητές από το ακαδημαϊκό έτος 1988-89. Από το επόμενο έτος 1989-90 άρχισε να λειτουργία του Τμήματος Χωροταξίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης, ενώ κατά το ακαδημαϊκό έτος 1990-91 άρχισαν να λειτουργούν τα Τμήματα Μηχανολόγων Μηχανικών Βιομηχανίας και το Τμήμα Ιατρικής. Το Γενικό Τμήμα επίσης, το οποίο δεν είχε δικούς του φοιτητές, άρχισε να παρέχει εκπαιδευτικές υπηρεσίες στα άλλα Τμήματα.

Mε το Π.Δ. 177/1993 αποφασίστηκε η μετονομασία της Σχολής Ανθρωπιστικών Επιστημών σε "Σχολή Επιστημών του Ανθρώπου" και της Σχολής Επιστημών Παραγωγής σε "Σχολή Τεχνολογικών Επιστημών". Με το ίδιο διάταγμα ιδρύθηκαν τα ακόλουθα νέα Τμήματα του Πανεπιστημίου:

• Παιδαγωγικό Τμήμα Ειδικής Αγωγής
• Τμήμα Ιστορίας-Αρχαιολογίας-Λαογραφίας
• Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών
• Τμήμα Κτηνιατρικής
• Τμήμα Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού (επανίδρυση)
• Τμήμα Οδοντιατρικής
• Τμήμα Μαθηματικών & Πληροφορικής

Από τα νέα τμήματα άρχισαν να λειτουργούν από το ακαδημαϊκό έτος 1994-95 το Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών στο Βόλο, το Τμήμα Κτηνιατρικής στην Καρδίτσα, και το Τμήμα Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού στα Τρίκαλα. Κατά το Ακαδημαϊκό έτος 1998-99 άρχισαν να λειτουργούν το Παιδαγωγικό Τμήμα Ειδικής Αγωγής και το Τμήμα Ιστορίας-Αρχαιολογίας-Λαογραφίας στο Βόλο. Τα Τμήματα Οδοντιατρικής και Μαθηματικών & Πληροφορικής δεν λειτουργούν και είναι υπό κατάργηση.

Επίσης από το 1998 άρχισαν να λειτουργούν και 3 Προγράμματα Σπουδών Επιλογής τα οποία ήταν το ΠΣΕ Μουσειοπαιδαγωγικής Εκπαίδευσης και το ΠΣΕ Διαχείρισης Αγροτικού Περιβάλλοντος και Φυσικών Πόρων στο Βόλο και το ΠΣΕ Ιατρικής Βιοχημείας στη Λάρισα. Η λειτουργία των Προγραμμάτων αυτών έληξε το 2004.

Με το Προεδρικό Διάταγμα 211/3-9-99 ιδρύθηκε το Τμήμα Οικονομικών Επιστημών στο Βόλο, το οποίο άρχισε να λειτουργεί από το ακαδημαϊκό έτος 1999-2000. Το ίδιο ακαδημαϊκό έτος άρχισε να λειτουργεί και το Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών στο Βόλο, το οποίο ιδρύθηκε με το Προεδρικό Διάταγμα 201/3-9-99. Τέλος, το ακαδημαϊκό έτος 2000-01 αρχίσαν να λειτουργούν τα νέα τμήματα Μηχανικών Ηλεκτρονικών Υπολογιστών, Τηλεπικοινωνιών, και Δικτύων στο Βόλο και Βιοχημείας-Βιοτεχνολογίας στη Λάρισα, τα οποία ιδρύθηκαν με το Προεδρικό Διάταγμα 82/2000.

Εντός του ακαδημαϊκού έτους 2000-01 η Σχολή Τεχνολογικών Επιστημών μετονομάζεται σε Πολυτεχνική Σχολή, ενώ ιδρύεται και Σχολή Γεωπονικών Επιστημών στην οποία θα ανήκουν δύο Τμήματα τα οποία θα είναι το Τμήμα Γεωπονίας, Φυτικής Παραγωγής και Αγροτικού Περιβάλλοντος και το Τμήμα Γεωπονίας, Ζωικής Παραγωγής και Υδάτινου Περιβάλλοντος. Επίσης το Τμήμα Ιστορίας-Αρχαιολογίας-Λαογραφίας μετονομάζεται σε Τμήμα Ιστορίας-Αρχαιολογίας-Κοινωνικής Ανθρωπολογίας.

Η ακαδημαϊκή οργάνωση του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας διαμορφώνεται εντός του ακαδημαϊκού έτους 2013-14 ως εξής:

Σχολή Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Επιστημών
• Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης
• Παιδαγωγικό Τμήμα Προσχολικής Eκπαίδευσης
• Παιδαγωγικό Τμήμα Ειδικής Αγωγής
• Τμήμα Ιστορίας Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας
• Οικονομικών Επιστημών

Σχολή Γεωπονικών Επιστημών
• Γεωπονίας Φυτικής Παραγωγής και Αγροτικού Περιβάλλοντος
• Γεωπονίας Ιχθυολογίας και Υδάτινου Περιβάλλοντος

Πολυτεχνική Σχολή
• Τμήμα Μηχανολόγων Μηχανικών
• Τμήμα Μηχανικών Χωροταξίας Πολεοδομίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης
• Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών
• Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών
• Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών

Σχολή Επιστημών Υγείας
• Ιατρικής
• Κτηνιατρικής
• Βιοχημείας και Βιοτεχνολογίας

Σχολή Θετικών Επιστημών
• Πληροφορικής
• Πληροφορικής με Εφαρμογές στη Βιοϊατρική

Σχολή Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού
• Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού

Β. Διοικητική Εξέλιξη

Αρχικά, η διοίκηση του Πανεπιστημίου ανατέθηκε σε Διοικούσα Επιτροπή, όπως όριζε το Π.Δ. 83/1984. Έργο της Διοικούσας Επιτροπής ήταν η ίδρυση και στελέχωση των οργάνων διοίκησης και διαχείρισης του καθώς και η προετοιμασία της ακαδημαϊκής του λειτουργίας μέχρι την αυτονόμησή του εκλογή Πρυτανικών Αρχών.

Η πρώτη Διοικούσα Επιτροπή διορίσθηκε τον Μάρτιο του 1984 με έδρα την Αθήνα, ενώ από τον Σεπτέμβριο του 1994 η έδρα της Διοικούσας Επιτροπής μεταφέρθηκε στην έδρα του Πανεπιστημίου στο Βόλο.

Πρόεδροι της Διοικούσας Επιτροπής διετέλεσαν οι:

1. Καθηγητής Παντελής Γ. Λαζαρίδης (ΑΠΘ) 1984 - 1990
2. Καθηγητής Πέτρος Γέμτος (ΕΚΠΑ) 1990 - Σεπτέμβριος 1993
3. Καθηγητής Δημήτρης Ψωινός (ΑΠΘ) Σεπτέμβριος 1993 - Νοέμβριος 1993
4. Καθηγητής Ιωάννης Γεωργάτσος (ΑΠΘ) Δεκέμβριος 1993 - Δεκέμβριος 1998

Οι εκλογές για την ανάδειξη των πρώτων πρυτανικών αρχών του ΠΘ έγιναν τον Δεκέμβριο του 1998 και εκλέχθηκαν ο Καθηγητής Παντελής Γ. Λαζαρίδης ως Πρύτανης και οι Καθηγητές Νικόλαος Αράβας και Κωνσταντίνος Μπαγιάτης ως αντιπρυτάνεις. Η Διοικούσα Επιτροπή έπαυσε και τυπικά να ασκεί τα καθήκοντά της με τον διορισμό των πρώτων πρυτανικών αρχών, οι οποίες ανέλαβαν έκτοτε τη διοίκηση του Πανεπιστημίου. Στις εκλογές που έγιναν το 2002 Πρύτανης εκλέχθηκε ο Καθηγητής κ. Κωνσταντίνος Μπαγιάτης με αντιπρυτάνεις τον Καθηγητή Ν. Μήτση και τον Αναπληρωτή Καθηγητή (σήμερα Καθηγητή) κ. Κωνσταντίνο Γουργουλιάνη. Στις εκλογές του 2005 Πρύτανης επανεξελέγη ο Καθηγητής κ. Κωνσταντίνος Μπαγιάτης με αντιπρυτάνεις τους κκ Καθηγητές Ν. Μήτση και Κωνσταντίνο Γουργουλιάνη και τον Αναπληρωτή Καθηγητή (σήμερα Καθηγητή) κο Αγγελο Κότιο. Από τις εκλογές του 2008 Πρύτανης εξελέγη ο Καθηγητής κ. Κωνσταντίνος Γουργουλιάνης με αντιπρυτάνεις τους κκ Καθηγητές Ιωάννη Θεοδωράκη και Βασίλειο Μποντόζογλου και τον Αναπληρωτή Καθηγητή (σήμερα Καθηγητή) κ. Μιχαήλ Ζουμπουλάκη.
Από τις εκλογές του Μαρτίου 2013 Πρύτανης εξελέγη ο Καθηγητής του Τμήματος Ιατρικής της Σχολής Επιστημών Υγείας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, Ιωάννης Μεσσήνης.
Στις εκλογές του Ιουνίου 2014 Πρύτανης εξελέγη ο Καθηγητής του Τμήματος Μηχανικών Χωροταξίας Πολεοδομίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης της Πολυτεχνικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας Γεώργιος Πετράκος.